Dla prawidłowego rozwoju percepcyjnego dziecka ważna jest odpowiednia stymulacja. Badania potwierdzają, że wczesne wrażenia wzrokowe dziecka mają długotrwały wpływ na układ widzenia i późniejsze zdolności percepcyjne. Zatem o tym, że warto oglądać z niemowlakiem obrazki kontrastowe pisać nie trzeba, ale o tym, że mogą to być obrazy artystów już tak!
Zgodnie z rozwojem dziecka i jego możliwościami percepcyjnymi pokażemy, które prace artystów warto oglądać z dzieckiem, dodatkowo albo zamiast tego co oferują dziecięce wydawnictwa.
NA POCZĄTEK – ABSTRAKCJA
0-3 miesiące
Noworodki mają tendencję do patrzenia na obiekty tworzące jakiś wzór. Miesięczne dziecko patrzy najpierw na mocno skontrastowane krawędzie, skupia wzrok w miejscu styku barw białej i czarnej. Następnie przesuwa po nich wzrok w górę i w dół. Niemowlę zaczyna z kolei zwracać uwagę na barwy. Początkowo jego uwagę przykuwa czerwień, żółć i zieleń. Chętniej patrzy na obrazki, na których elementy są bardziej zagęszczone.
Na tym etapie rozwoju bardzo ważny jest dla dziecka kontrast. Dlatego powinno ono mieć możliwość jak najczęstszego patrzenia na ciemny obiekt znajdujący się na białym tle.
Kazimierz Malewicz i Suprematyzm – w swojej twórczości Malewicz czerpał inspirację z wielu różnych kierunków, zwłaszcza z futuryzmu i kubizmu, jednak największy wkład w rozwój sztuki europejskiej tkwi w niepowtarzalnym nurcie rosyjskiej awangardy. Malewicz porzucił resztki rozpoznawalnej obrazowości w swoich malowidłach na rzecz elementarnych form geometrycznych, takich jak: koło, kwadrat, krzyż, umieszczonych na jednolitym monochromatycznym tle. Suprematyzm był nazywany „czystą sztuką malowania”. Malewicz odrzucał koncepcję sztuki jako iluzji, zamierzał uwolnić formę, stosując jedynie figury geometryczne używając tylko jednego koloru.
Kazimierz Malewicz Czarny kwadrat na białym tle 1914-1915 (1929)
Kazimierz Malewicz Czarne koło (1923), Czarny krzyż (1915)
Henryk Stażewski i abstrakcja geometryczna – uznawany za pioniera polskiej awangardy lat ’20 i ’30. zafascynowany suprematyzmem, neoplastycyzmem oraz puryzmem tworzył zarówno obrazy, jak i poddane geometryzacji kompozycje reliefowe. Przedstawiciel konstruktywizmu, w swojej twórczości poświęcił się głównie abstrakcji geometrycznej. Prace Stażewskiego charakteryzuje budowanie obrazu na siatce pionów i poziomów, oraz stosowanie trzech barw podstawowych, czerwonej, żółtej i niebieskiej, a także trzech „niekolorów”, czarnego, białego i szarego.
Henryk Stażewski, Relief biało – czarno – fioletowy, (1963)
Henryk Stażewski, Relief biało-szary, Relief nr 28, (1978) Relief no. 9 (1968)
Piet Mondrian i neoplastycyzm – rozwój twórczości malarstwa Pieta Mondriana to stopniowe odchodzenie od prezentacji czytelnych form na rzecz podejścia schematycznego. Artysta radykalnie zmienił pojęcie, czym mogą być obrazy i w jaki sposób mogą wyrażać swoją tematykę.Od ok 1920 roku Mondrian zaczął tworzyć cykle kompozycji w formie siatki, w których zestawiał oddzielne kwadraty i prostokąty w kolorach podstawowych albo białym i czarnym. Były one oddzielone wyraźną czarną linią, odczytywaną jako część zwieńczonej łukiem kompozycji.
Piet Mondrian, Kompozycja w czerwieni, błękicie i żółcieni, 1930.
Piet Mondrian, Broadway Boogie-Woogie, 1942-43; Kompozycja z niebieskim, żółtym, czarnym i czerwonym, 1922
Victor Vasarely i Op-art – artysta zafascynowany wzornictwem liniowym, komponował wielowymiarowe prace wykonane z wielu warstw, tworzących iluzję głębi. Podejmował eksperymenty z formami geometrycznymi, minimalistycznym kolorytem i sztuką abstrakcyjną. Geometryczne kształty i kolorowe linie wywoływały optyczne wrażenie ruchu, co doprowadziło artystę do eksperymentów ze sztuką kinetyczną. Nazywany jest ojcem op-artu.
Victor Vasarely, Composition Carrée Relief, 1970.
Victor Vasarely, Yapoura, 1954; Zebra 1937.
Kenneth Noland i Color field painting – Nowatorski kolorysta, Kenneth Noland, rozpoczął karierę jako abstrakcyjny ekspresjonista i stał się jednym z pierwszych praktykujących Color Field Painting. Ostatecznie objął minimalistyczne podejście, które zawierało żywe kolory i proste geometryczne kształty. Jego najbardziej znanymi dziełami są subtelnie bezpośrednie kompozycje koncentrycznych kręgów i pasków.
Kenneth Noland, October, 1961
3-6 miesięcy
Około czwartego miesiąca życia dojrzewają obszary w mózgu odpowiedzialne za opracowanie informacji na temat widzenia barw. W tym czasie dzieci są szczególnie wrażliwe na kolory – potrafią dostrzegać, kategoryzować, a nawet zapamiętywać odcienie. Najbardziej atrakcyjne barwy dla czteromiesięcznych niemowląt to: czerwień, zieleń, błękit oraz żółcień. Im bardziej nasycony dany kolor, tym bardziej stymuluje narząd wzroku (a tym samym i mózgu). Natomiast już w 6 miesiącu dzięki wykształconej umiejętności widzenia obuocznego dziecko dostrzega jasne przedmioty i duże obrazki o wyraźnym konturze.
Mark Rothko i Color field painting- wspaniały kolorysta, który miał duży wpływ na sztukę abstrakcyjną i modernistyczną. W swoich pracach artysta eksplorował raczej formę, przestrzeń i barwę niż przedstawianie obiektów. Duże, wieloznaczne prostokąty i przenikające się kolory wyrażają huśtawkę nastrojów, od rozpaczy do zachwytu. Sam o sobie mówił: „Nie jestem malarzem abstrakcyjnym… zależy mi na wyrażaniu podstawowych ludzkich emocji”.
Mark Rothko, Bez tytułu, 1969
Mark Rothko, Fioletowy, czarny, pomarańczowy, żółty na białym i czerwonym, 1949 ; No 14, 1960
Władysław Strzemiński i unizm – wychodząc od koncepcji „organiczności”, rozumianej jako odmienność każdej dziedziny działalności artystycznej wynikającej z jej natury, artysta sformułował w 1927 roku w stosunku do malarstwa teorię unizmu. Ogólna zasada głosiła warunek jedności dzieła pozbawionego wszelkich elementów obcych danej dziedzinie twórczości artystycznej i operującego wyłącznie środkami jej tylko właściwymi. Z malarstwa Strzemiński stopniowo eliminował kontrast, dynamikę, iluzję przestrzeni – ograniczał ilość elementów kompozycyjnych, paletę barw, a wszystkie te zabiegi doprowadziły go w końcu do monochromatycznej, jednorodnej kompozycji.
Władysław Strzemiński, Bezrobotni, 1934.
Władysław Strzemiński, Kompozycja syntetyczna 1, 1923; Kompozycja architektoniczna 13c, 1929
Damien Hirst i malarstwo kropkowe – Hirst jest czołową postacią brytyjskiej sceny artystycznej i odniósł największy sukces wśród żyjących artystów. Poprzez swoje instalacje, obrazy i rzeźby Hirst podważa tradycyjne granice między sztuką, nauką i kulturą popularną. Jego najsłynniejsze obrazy bliskie są abstrakcyjnemu ekspresjonizmowi, ze względu na zmechanizowany proces powstawania. Obrazy Spot zawierają jednolitych rozmiarów kropki w energetycznych kolorach, zebrane w proste formy przepełniające widza poczuciem spokoju. Tytuły odnoszą się często do lekarstw, sugerując lecznicze oddziaływanie sztuki.
Damien Hirst, Abalone Acetone Powder, 1991
W pierwszym półroczu życia dziecka warto szukać inspiracji wśród kierunków sztuki nowoczesnej i współczesnej: suprematyzm, konstruktywizm, color field painting, action painting, hard-edge painting, ekspresjonizm abstrakcyjny i neoplastycyzm. W twórczości artystów, którzy podejmowali wymienione kierunki i ruchy, znaleźć można kontrasty, intensywne kolory podstawowe i przemyślane kompozycje barw.
Oprac. AB
Zabytkoznawcy sztuki 
Super wpis:)